Na gruncie prawa cywilnego przedsiębiorca to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna, prowadząca działalność gospodarczą lub zawodową we własnym imieniu. O takiej kwalifikacji decydują kryteria: podmiotowe (przedsiębiorcą może być każdy podmiot prawa cywilnego) oraz funkcjonalne (odnosi się do charakteru prowadzonej działalności). Definicja ma zastosowanie do stosunków prywatnoprawnych.
W odniesieniu do osób prawnych katalog podmiotów, którym przysługuje status przedsiębiorcy, jest dosyć szeroki i obejmuje: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, a także stowarzyszenia, fundacje i inne organizacje społeczne.
Przedsiębiorstwo na gruncie prawa cywilnego
W rozumieniu kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników materialnych i niematerialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Innymi słowy, stanowi zbiór praw i elementów połączonych przez przedsiębiorcę w taki sposób, że tworzą uporządkowaną całość. Warto pamiętać, że przedsiębiorstwo obejmuje w szczególności:
- nazwę firmy,
- własność nieruchomości lub/i ruchomości (materiały, towary, urządzenia, prawa rzeczowe),
- prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy,
- wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
- patenty, licencje, koncesje,
- majątkowe prawa autorskie i pokrewne,
- tajemnice przedsiębiorstwa,
- inne dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Należy wiedzieć, że w skład przedsiębiorstwa nie wchodzą długi związane z jego prowadzeniem. Nie oznacza to jednak, że osoba nabywająca podmiot gospodarczy nie odpowiada za ciążące na niej zobowiązania. Dopuszczalne jest natomiast dokonywanie czynności prawnych mających za przedmiot całe przedsiębiorstwo. Są to m.in. zbycie przedsiębiorstwa, wydzierżawienie albo ustanowienie na nim użytkowania.
Definicja przedsiębiorstwa zawarta w prawie cywilnym nie nawiązuje do pracowników, czyli jednego z najważniejszych składowych każdej firmy. Kwestie te reguluje bowiem kodeks pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracobiorcy.
